Sepsis; Hem dünyada hem de ülkemizde sağlıkla ilgili sorunlar arasında önemli bir yere sahiptir. 13 Eylül tüm dünyada her yıl “Dünya Sepsis Günü” olarak anılıyor. Doğrudan bulaşıcı olmayıp enfeksiyonlarla bulaşan sepsis konusunda herkesin bilinçli olması çok önemli. Tekrarlama riskinin kişinin sağlık durumuna ve altta yatan nedenlere bağlı olarak değişebileceğini belirten Liv Hospital Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. G. Dilek Arman: “Sepsis vücudun sessiz fırtınası gibidir; “İlk bakışta sakin gibi görünse de aslında içsel bir kaosun habercisidir.” Sepsis belirtilerinin neler olduğunu, neden önemli olduğunu, kimlerde görüldüğünü, tanı ve tedavisinde neler yapıldığını anlattı.
Sepsis ciddi bir sağlık sorunudur ve her bireyin bu konuda bilinçli olması önemlidir. Dünyanın her yerindeki sağlık otoriteleri sepsis konusunda herkesin bilinçlenmesi, enfeksiyonların erken tanısı ve etkili tedavi konusunda farkındalığın artması gerektiğini vurguluyor.
Sepsis nedir?
Sepsis, vücudun bağışıklık sistemi enfeksiyon sonucu aşırı tepki gösterdiğinde ortaya çıkar. Bağışıklık sistemi enfeksiyonla savaşmak yerine vücuda zarar vermeye başlar. Bu, enfeksiyon tek bir bölgeyle sınırlı olsa bile vücudun organlarının ve sistemlerinin etkilenip arızalanmasına neden olabilir.
Sepsis bedenin sessiz fırtınası gibidir; İlk bakışta sakin görünse de aslında içsel bir kaosun habercisidir. Bakteriler gizli bir ordu gibi hızla yayılır ve bağışıklık sistemi çaresizce savaşmaya çalışır. Bu süreç, tıpkı yüzeyde görünmeyen dalgaların okyanusa çarpması gibi, bedenin derinliklerinde gerçekleşir. Erken müdahale edilmediği takdirde bu sessiz fırtına çok büyük bir yıkıma dönüşebilir.
Neden değerlidir?
Her yıl 47-50 milyon sepsis vakası gelişmekte ve sepsis nedeniyle en az 11 milyon hayat kaybedilmektedir. Bu da her 5 ölümden 1’inin sepsis nedeniyle gerçekleştiği anlamına geliyor. Vakaların yüzde 40’ı beş yaşın altındaki çocuklardan oluşuyor.
Sepsisin nedenleri
Kalıcı enfeksiyon nedeniyle sepsis gelişir. Çoğu zaman bakteri, virüs veya mantarların neden olduğu zatürre veya ishal gibi enfeksiyonlar tetikleyicidir.
Sepsis doğrudan bulaşıcı değildir. Ancak enfeksiyonlar bulaşıcı olabilir. Tekrarlama riski kişinin sağlık durumuna ve altta yatan nedenlere bağlı olarak değişiklik gösterebilir.
Sepsis belirtileri
Sepsis acil bir durumdur. Semptomlar arasında şiddetli titreme ve kas ağrılarının eşlik ettiği ateş, hızlı nefes alma, hızlı kalp atışı, düşük tansiyon, zihinsel karışıklık ve/veya geveleyerek konuşma ve cilt rengi değişiklikleri yer alır. Zamanla idrar çıkışında azalma olabilir. Özellikle yaşlı bireylerde sepsis gelişmesine rağmen ateş çıkmayabileceği akılda tutulmalıdır.
Erken tanı ve tedavi yapılmazsa sepsis organ yetmezliğine, kalp krizine, felce ve hatta ölüme yol açabilir. Bu nedenle sayılan belirtiler fark edildiğinde derhal tıbbi yardıma başvurulmalıdır.
Günümüzde artan antibiyotik direnci nedeniyle erken tedavide dahi ölüm gerçekleşebilmektedir.
Öte yandan Sepsis geliştiren ve tedavi gören bireylerin %50’ye varan oranda uzun süreli fiziksel ve fizyolojik etkileri görülmektedir.
Kim sepsis alır?
Sepsis her yaştan insanı etkileyebilir ancak yaşlılar, bebekler, bağışıklık sistemi zayıf olanlar ve kronik sağlık sorunları olan kişiler daha yüksek risk altındadır.
Hastanede yatan hastalarda görülme riski yüksek olsa da yapılan araştırmalar sepsis vakalarının en az %80’inin hastane dışında geliştiğini gösteriyor.
Teşhis ve tedavi
Sepsisin erken tanısı çok önemlidir. Kan testleri, radyolojik incelemeler ve diğer tetkiklerle teşhis edilir. Tedavi genellikle hastanede verilir ve antibiyotik, sıvı tedavisi ve solunum desteğini içerebilir.
Önlemler esas olarak enfeksiyonların önlenmesini kapsar; Bunlar arasında kişisel hijyenin sağlanması, maske ve mesafe gibi koruyucu önlemlerin alınması, gerekli aşıların yaptırılması yer alıyor. Ölümü önlemek için enfeksiyon belirtileri ortaya çıktığında hemen tıbbi yardıma başvurmak gerekir.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
